Waarom het belangrijk is om goed voor jezelf te zorgen.
Laat me raden: je hebt een telefoon. Deze heeft energie nodig om goed te functioneren, dus die moet je geregeld even opladen. Zelfzorg is net zoiets, maar in plaats van een stopcontact, gebruik je ontspanning, gezonde gewoonten en een beetje liefde voor jezelf. In deze blog vertel ik waarom zelfzorg cruciaal is, vooral tijdens stressvolle periodes, en hoe je met kleine acties een groot verschil kunt maken.
Wat is zelfzorg nou eigenlijk?
Mijn beeld van zelfzorg is eigenlijk net te extreem. Zelfzorg klinkt voor mij vaak als een luxe bubbelbad of een dagje spa, een weekendje weg of een reisje. Maar het is veel meer dan dat. Het gaat om dagelijkse keuzes die je mentale, emotionele en fysieke gezondheid ondersteunen. Denk aan dingen zoals genoeg slapen (ja, Netflix kan wachten), gezond eten, en tijd nemen voor wat jou gelukkig maakt. En nee, het is niet egoïstisch. Sterker nog, als je je eigen batterij niet oplaadt, ben je uiteindelijk net zo bruikbaar als een telefoon met 1% batterij – en geloof me, niemand wil die stress.
De gevolgen van te weinig zelfzorg
We hebben allemaal wel eens van die dagen waarop alles lijkt tegen te zitten en je je afvraagt waarom je überhaupt uit bed bent gekomen. Een keertje is geen probleem, maar als het geregeld voorkomt, is dat wel een teken aan de wand. En ik wil het niet ingewikkelder maken dan het al is, maar gebrek aan zelfzorg kan leiden tot serieuze gezondheidsproblemen. Je kunt je uitgeput voelen (dag, concentratie), je immuunsysteem kan verzwakken (hallo, verkoudheid), en je kunt emotioneel uitgeput raken (dag, begrip en hallo, tranen). En laten we eerlijk zijn, een uitgeputte versie van jezelf is niet de beste versie die je kunt zijn. De fout die we meestal maken is: ‘het komt wel weer goed’ zeggen. We denken dat een keertje uitslapen een wereld van verschil zal maken.
Stressvolle periodes hakken er extra in
When live gives you lemons, make lemonade!
Geweldige uitdrukking (hoewel limoncello misschien nog een beter idee is). De gedachte achter die uitspraak is natuurlijk prachtig, dat je bij tegenslag er het beste van moet maken. Roeien met de riemen die je hebt, kijken naar wat er wel kan etc.
Maar als je geconfronteerd wordt met veel tegenslag, is het belangrijk je te realiseren dat je juist níet nog meer werk op je schouders moet nemen (dus limonade maken, of limoncello – nog meer werk!) maar vooral even moet pauzeren en ontspannen. Echt, tijdens stressvolle periodes is zelfzorg je geheime wapen. Het helpt je herstellen van stress, voorkomt burn-out en zorgt ervoor dat je gefocust en energiek blijft. Denk er aan als een onderhoudsbeurt voor je auto – je wilt niet dat je motor uitvalt midden op de snelweg, toch? Veel stress is als het oranje lampje in de auto dat gaat branden. Bij oranje weet je: er is iets aan de hand en ik moet naar de garage met mijn auto. Bij een rood lampje mag je niet meer verder rijden, zo ernstig als het defect is. Een stressvolle periode is dat oranje lampje. Dus zorg dat dat lampje niet rood wordt en zie zelfzorg als dat ritje naar de garage voor een check up.
Maar ik heb dus echt geen tijd voor zelfzorg tijdens stress!
Logisch, je hebt het juist drukker dan ooit, die zelfzorg komt wel weer. Daar heb je nu geen tijd voor. Nee, voor dat weekendje weg of dat reisje naar de zon misschien niet. Maar zelfzorg hoeft niet ingewikkeld te zijn. Begin met kleine rituelen die je dagelijks kunt herhalen. Neem een paar minuten om te mediteren, wandel elke ochtend een kwartiertje of geniet van een warme kop thee terwijl je niet ondertussen je mail checkt, een spelletje op je telefoon doet of een boodschappenlijstje maakt.
Stel grenzen en zeg nee tegen dingen die je energie leegzuigen (ja, dat betekent soms ook nee zeggen tegen mensen die je dierbaar zijn). Ontwikkel gezonde gewoonten zoals voldoende slaap, gezonde voeding en regelmatige beweging. Cliché? Reken maar. Helpt het? Zeker weten.
Het zijn de kleine dingen die samen een groot verschil maken.
Signalen die je helpen herkennen dat je te veel van jezelf vraagt
Mijn burn-out kwam volkomen onverwachts. Zo werkte ik nog 80 uur per week (“Ja, maar ik vind mijn werk leuk dus het voelt niet als werk!”) en de volgende ochtend lukte het me niet eens om me aan te kleden (ik keek in mijn kast maar ik wist niet meer welke kledingstukken waar aan mijn lijf hoorden), was douchen te veel inspanning en ik wist opeens ook niet meer hoe mijn wasmachine werkte die ik al zeven jaar had. Achteraf waren er wel signalen, maar ja, dat was achteraf.
Ik heb me aangeleerd om beter voor mezelf te zorgen, en daar bepaalde toetsbare handelingen aan verbonden. Sla ik zo’n handeling een keer over, dan is er geen paniek. Maar gebeurt het een paar keer in korte tijd, dan gaan mijn alarmbellen af.
Zo vond ik het, omdat ik toch thuis werkte, het vaak niet nodig om me meteen aan te kleden ’s morgens. Als ik wakker werd, wilde ik eerst even dat ene mailtje versturen en dan zou ik daarna wel aan mijn ochtendritueel beginnen. Het gevolg was dat ik soms de hele dag in mijn pyjama aan mijn pc zat, zonder ook maar te hebben gegeten. Inmiddels heb ik dus bepaalde rituelen ontwikkeld waar ik me aan houd. Zo start ik de dag met het slikken van mijn medicijnen en vitaminen, kleed me dan aan (grote mensen kleren, ja!) en was mijn gezicht. Ik gebruik mijn verzorgingsproducten en maak me op. En dat doe ik ook als ik geen zin heb. Opmaken, mijn haar doen, leuke kleren aan, het zijn allemaal ‘bewijzen’ dat ik ertoe doe. Dat ik het waard ben om verzorgd te worden. Merk ik dat ik op zie tegen de echte kleren, de make up of het reinigen van mijn huid, dan weet ik dat er meer aan de hand is. Mijn oranje lampje brandt. Dat is het moment waarop ik tijd voor mezelf neem om te reflecteren. Waarom wil ik dat niet, ben ik moe, somber, futloos of gespannen? En waar komt dat gevoel vandaan? En belangrijker: hoe kan ik zorgen dat dat gevoel weer weg gaat?
Misschien kun jij voor jezelf bedenken wat jouw subtiele signalen zijn. Zodat je er op tijd bij bent als jouw oranje lampje gaat branden.
Ook Troostcadeautjes kun je inzetten als het op zelfzorg aankomt
Troostcadeautjes zijn kleine, liefdevolle schatten die je eraan herinneren om goed voor jezelf te zorgen. Een kaarsje kan een ontspannen sfeer creëren, een bijzonder sieraad zegt dat je waardevol bent en een sleutelhanger met mooie quote helpt je herinneren waar het om draait in het leven. Deze cadeautjes zijn niet alleen leuk om te krijgen, maar ook om te geven. Een kleine herinnering voor iemand, dat ze belangrijk zijn en dat ze goed voor zichzelf moeten zorgen, kan een wereld van verschil maken!
Okay… En wat hebben we nu geleerd?
Zelfzorg is geen luxe, het is een noodzaak. Vooral tijdens stressvolle periodes is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Het helpt je om gezond, gelukkig en gefocust te blijven. Neem de tijd om jezelf op te laden, en vergeet niet dat lief zijn voor jezelf soms alles is wat je nodig hebt om je dag mooier te kleuren. Het zijn kleine stappen, maar onthoud: met heel veel kleine stappen leg je ook een enorme afstand af!
Ik ben er voor je
Ken je iemand die iets akeligs heeft meegemaakt en nog vol aan het verwerken is? Een lief bedoeld cadeautje dat zegt: ik begrijp je, ik ben er voor je en ik wil je een steuntje in de rug geven… het kan een wereld van verschil uit maken. Het brengt troost, geeft kracht, kan een hart onder de riem betekenen voor jouw dierbare in een moeilijke tijd.
